Oom Jan

Oom Jan was één van mijn favoriete ooms. Toen wij kinderen waren, was het een feest als hij en tante Neel langs kwamen. Want hij bracht altijd iets mee: een mooi verhaal, een schaterende lach en heel veel aandacht voor ons. Dat voel je als kind en dat vind je fijn.
Hij vond het leuk om ons vragen over de Bijbel te stellen en het dan nog leuker als wij het antwoord ook nog wisten ook. Hij ging echt vér, zelfs de dochters van Selofchad werden in de strijd geworpen. Maar die kenden we ook! Hij was stomverbaasd, wij niet, wij leerden op school uit de deeltjes van de methode 'Naam en Feit'. Eigenaardig zo'n bijbelvaste oom? Helemaal niet, oom Jan was dominee!

Heel vaag herinner ik me dat hij bij ons in de vrijgemaakte kerk van Niezijl preekte. Prachtig natuurlijk: je eigen oom Jan op de preekstoel! Alleen, na een tijdje preekte hij niet meer bij ons. Als kinderen begrepen wij niet waarom. Aan onze ouders merkten we dat er iets gebeurd was zodat dit niet meer kon. Dat vonden wij jammer, want oom Jan was net zoals altijd, dus waarom kon hij dan niet meer bij ons komen preken?
Later begrepen we dat dit zo was omdat oom Jan Nederlands Gereformeerd geworden was. En dat was een andere kerk.

Als jongere probeerde ik te begrijpen wat er gebeurd was. Maar dat werd me niet echt duidelijk: er was iets met de belijdenis en met een Open Brief en dat veroorzaakte een scheuring. Alleen, ook toen, leek oom Jan mij niet veranderd in zijn opvattingen. Toen ik theologie ging studeren, ben ik eens naar hem toe geweest om hem zelf te vragen wat zich voorgedaan had. Hij keek me wat triest aan: 'ik wilde niet kiezen vóor of tegen de Open Brief en toen werd er voor me gekozen.' Meer wilde hij er eigenlijk niet over kwijt.

Maar naarmate ik me tijdens mijn studie verdiepte in wat wij 'de zestiger jaren' noemden, werd het me het niet helderder. Tsja, je vroeg je wel eens af waarom mensen zich op een bepaalde manier hadden gedragen, maar inhoudelijk werd het eigenlijk niet duidelijk. Ook ná de colleges daarover niet : veel hitte, weinig helderheid. Veel van mijn medestudenten zagen dat net zo! Christus was nooit in het geding geweest. En dat bleek ook: die 'aparte' Nederlands Gereformeerde Kerken bleven gewoon Christus belijdende kerken. Natuurlijk kun je het dan oneens zijn, maar uit elkaar gaan?
Ik begon me dan ook meer en meer te schamen voor die onbegrijpelijke scheuring. De drie predikanten in onze familie waren allemaal Nederlands Gereformeerd geworden, maar als je hun verhaal hoorde dan was het meer dat ze uit de Vrijgemaakte Kerk geraakt waren. Niet zozeer een keus maar meer een lot.


Vlak voordat ik afstudeerde ben ik  naar oom Jan gegaan en heb hem gevraagd: 'vindt u het erg als ik dominee wordt in de kerken die u geschorst hebben?' 'Waarom wil je dat?', vroeg hij. 'Ik wil Christus dienen', zei ik. 'Dan moet je dat doen.' zei hij. En als ik hem dan vertelde hoe weinig van mijn collegastudenten de scheuring begrepen, keek hij -normaal gesproken een blijmoedige man- me een beetje triest ongelovig aan. 'Zou het dan toch nog goed komen?', vroeg hij zich hardop af. Toen ik afstudeerde in Kampen, was hij er bij in onze Theologische Universiteit. Dat moet voor hem toch ook niet gemakkelijk geweest zijn, maar blijmoedig als altijd besloot hij er gewoon van te genieten

Sinds die tijd stelde ik me vaak voor hoe het nog eens goed zou komen tussen onze kerken en hoe oom Jan en ik elkaar dan in de armen zouden sluiten. Hij heeft het helaas niet meer meegemaakt: in 2004 is hij overleden.

Op 17 januari 2010 vieren de Vrijgemaakte Kerk van Barneveld-Voorthuizen en de Nederlands Gereformeerde Kerk van Voorthuizen-Barneveld in een gezamenlijke dienst dat we elkaar weer als broers en zussen in Christus kunnen zien. Natuurlijk, want dat zijn we altijd gebleven, dat wist ik allang.
Bijzonder dat we nu dan toch eindelijk ook weer samen kerken.
Jammer dat oom Jan het niet meer mee kan maken.