Wie wel eens naar Rome is gereisd, zal ook het Forum Romanum hebben bezocht.
Hét hart van de oude stad Rome, toen keizers als Augustus en Tiberius er regeerden.
De keizers uit de tijd van Jezus, toen het Forum ('de markt') niet alleen het centrum van de stad Rome maar ook van de wereld was. En dat was toen goed te zien: één en al blinkende, marmeren grootsheid. Tenminste als je de beschrijvingen mag geloven.
Voor het eerst in Rome had ik er grote verwachtingen van. Ik liep naar binnen onder de Titusboog door en zag toen een puinhoop die mijn verbeeldingskracht vér te boven ging. Veel verspreide brokken gehouwen steen met hier en daar nog enkele recht overeind staande zuilen. Het leek niet alleen ontzettend oud, maar ook bijzonder verwoest. De bijschriften verraden je dat je voor de 'Basilica Julia' of de 'tempel van Saturnus' staat, maar daar zou je zelf nooit opgekomen zijn.
Het forum Romanum, tenminste zoals het er nu bij ligt, doet me denken aan mijn eerste kennismaking met de studie van het Nieuwe Testament destijds. Veel vooraanstaande geleerden beschouwen bijv. een evangelie als Markus als een uit het puin en de brokstukken van eerdere 'gebouwen' samengesteld geheel. Je vindt er stukjes uitspraken van Jezus die ingemetseld zitten naast brokjes meningen van de schrijver, netjes afgewerkt met de ideeën die de vroege kerk over Jezus had. NT-geleerden zijn jaren druk geweest met het weer 'afbreken' van dat evangelie in wat zij zien als de oorspronkelijke brokstukken. Uiteindelijk zag het er uit als het 'Forum Romanum': één grote puinhoop met hier en daar wat omhoogstekende zuilen. De bordjes, die zij er bij gezet hebben, vertellen je waar je naar kijkt: 'een brok oorspronkelijke uitspraak van Jezus' of een stuk 'theologie van vroegchristelijke theologen'. Zelf zou je er nooit opgekomen zijn. En een alomvattend beeld krijg je niet.
In Rome kun je kleine gidsjes krijgen met daarin foto's van het oude Forum. Naast iedere pagina zit een doorkijkvel dat je over de foto kunt leggen en waarop een zorgvuldige, op historisch onderzoek gebaseerde, reconstructie van de verschillende gebouwen staat. Met die 'kijkhulp' zie je het Forum ineens voor je. Zo krijg je toch een idee van de grootsheid van het forum.
De afgelopen weken heb ik boeken van de nieuwtestamenticus 'Tom Wright' mogen bestuderen. Hij is één van de theologen van de zogenaamde 'Third Quest'. Hij gaat niet uit van wat we niet hebben, maar van wat er wel is. En hij beschouwt bijv. het evangelie Marcus als oorspronkelijk verslag van het leven van onze Heer Jezus. Geen stenogram maar een zorgvuldig door de schrijver samengesteld ooggetuigenverslag. Wright bestudeert deze evangeliën zorgvuldig en brengt ze in verband met de gebruiken, symbolen, en met name met het grote onderliggende verhaal dat alles aan elkaar verbind tot één levensvisie die ons vertelt wie we zijn, wat ons probleem is en hoe dat opgelost wordt. Die benadering geeft heel veel overzicht en een samenhangend beeld.
En juist dan begin de grootsheid van het het leven en sterven van de Heer Jezus pas echt te te begrijpen.
En het zien van de samenhang levert ook orthodoxe bijbellezers grote winst op.
